2 października br. większością głosów (46 za przy 2 wstrzymujących się) na 36 posiedzeniu została przegłosowana rezolucja 2079 (2015) Rady Europy w sprawie “Równość i wspólna odpowiedzialność rodzicielska: rola ojców“. Dotyka ona wielu aspektów działania wymiaru sprawiedliwości wobec nieletnich. Rada Europejska zauważa, że ojcowie w obliczu prawa, praktyk i uprzedzeń są pozbawieni możliwości utrzymywania relacji z dziećmi. Wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia w swoich ustawodawstwach planów rodzicielskich, promowania odpowiedzialności i równości rodzicielskiej oraz wspólnego zamieszkania dziecka. Rezolucja ta stanowi zbiór rozwiązań i dobrych praktyk w sferze prywatnej, rodzinnej promującą równość kobiet i mężczyzn. Poniżej polskie tłumaczenie treści rezolucji.

— Rezolucja Rady Europy 2079 (2015) —

1. Zgromadzenie parlamentarne konsekwentnie promuje równość kobiety i mężczyzn w miejscu pracy oraz sferze prywatnej. Główne usprawnienie w tym zakresie, są wciąż niewystarczające, można je zaobserwować w większości państw członkowskich Rady Europy. W rodzinach równość rodziców musi być zagwarantowana i promowana od poczęcia dziecka. Zaangażowanie rodziców w wychowaniu ich dziecka jest korzystne dla jego rozwoju. Rola ojców vis a vis dzieci, w tym bardzo małych dzieci musi być lepiej rozpoznawana i odpowiednio doceniana.
2. Wspólna odpowiedzialność rodzicielska oznacza, że rodzice mają określone obowiązki i zakres odpowiedzialności vis a vis ich dzieci. Faktem jest jednak, że ojcowie czasami są w obliczu prawa, praktyk i uprzedzeń, które powodują, że są pozbawieni utrzymywania relacji z dziećmi. W rezolucji 1921 (2013 r.), “Równość kobiet i mężczyzn, godzenie życia osobistego i zawodowego, a wspólna odpowiedzialność”, Zgromadzenie wezwało państwa członkowskie do przestrzegania praw ojców, do korzystania z wspólnej odpowiedzialności przez zapewnienie, że prawo rodzinne przewiduje w przypadku separacji lub rozwodu, możliwość wspólnej opieki nad dziećmi, w ich najlepszym interesie, na podstawie wzajemnego porozumienia między rodzicami.
3. Zgromadzenie pragnie zwrócić uwagę, że szacunek dla życia rodzinnego jest podstawowym prawem zawartym w art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (ETS nr. 5) oraz licznych międzynarodowych instrumentach prawnych. Dla rodzica i dziecka, możliwość bycia razem jest istotną częścią życia rodzinnego. Separacja rodzic-dziecko ma nieodwracalne skutki dla ich związku. Takie rozdzielenie powinno być orzeczone tylko przez sąd i tylko w wyjątkowych okolicznościach pociągających za sobą poważne zagrożenia dla interesów dziecka.
4. Ponadto Zgromadzenie jest przekonane, że rozwój wspólnej odpowiedzialności rodzicielskiej pomaga wyjść poza stereotypy związane z płcią na temat ról kobiet i mężczyzn w rodzinie i jest odbiciem socjologicznych zmian, które miały miejsce w ostatnich pięćdziesięciu latach w zakresie tego, jak prywatna i rodzinna sfera jest zorganizowana.
5. W świetle powyższych rozważań, Zgromadzenie wzywa państwa członkowskie do:
   1. podpisania i/lub ratyfikowania, jeśli do tej pory nie zostało to uczynione, Europejskiej Konwencji o Wykonywaniu Praw dzieci (ETS nr 160) oraz Konwencji w sprawie kontaktów z dziećmi Rady Europy (ETS nr 192);
   2. podpisania i/lub ratyfikowania, jeśli do tej pory nie zostało to uczynione, 1980 Haskiej konwencji dotyczące cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, właściwej jej realizacji, zapewnienia, że organy odpowiedzialne za egzekwowania jej będą współpracować i reagować niezwłocznie;
   3. upewnić się, że rodzice mają równie prawa vis a vis ich dzieci w prawach i praktyce administracyjnej gwarantującej każdemu rodzicowi prawo do informacji i do (dok. 13870) wypowiedzenia się w ważnych decyzjach dotyczącym życia ich dziecka i rozwoju, w najlepszym interesie dziecka;
   4. usunąć z obowiązującego prawa jakichkolwiek różnić w oparciu o status cywilny między rodzicami, którzy uznali dziecko;
   5. wprowadzenie do prawa zasadę wspólnego zamieszkania po separacji, za wyjątkami przypadków przemocy wobec dzieci lub zaniedbań i przemocy domowej, z ilością czasu, w którym dziecko mieszka z każdym z rodziców są dostosowane do potrzeb i zainteresowań dziecka;
   6. szanować prawo dzieci do bycia wysłuchanym we wszystkich sprawach które ich dotyczą, gdy przejawiają wystarczające rozeznanie się w tych sprawach;
   7. wspólne ustalenia dotyczące pobytu dziecka brać pod uwagę przy przyznawaniu świadczeń socjalnych;
   8. podjęcie wszelkich niezbędnych kroków w celu zapewnienia, że decyzje dotyczące pobytu dzieci oraz praw do kontaktu są w pełni egzekwowane, w tym poprzez monitorowanie skarg w odniesieniu do niepowodzenia przy przekazaniu dziecka;
   9. zachęcać, i w razie potrzeby, opracować mediacje w ramach postępowania sądowego w sprawach rodzinnych z udziałem dzieci, w szczególności poprzez zarządzenia sędziego obowiązkowej sesji informacyjnej, poprzez zapewnienie, że mediatorzy otrzymają odpowiednie szkolenie i poprzez zachęcenie do współpracy multidyscyplinarnego oparte na “Cochem Model”;
   10. upewnić się, że specjaliści, którzy mają kontakt z dziećmi w czasie postępowania sądowego w sprawach rodzinnych otrzymują niezbędne interdyscyplinarne kształcenie szczególnie w prawach i potrzebach dzieci z różnych wiek grupowych, jak również postępowania, które są dostosowane do nich, zgodnie z wytycznymi Rady Europy w sprawie wymiaru sprawiedliwości przyjaznego dzieciom;
   11. zachęcać do tworzenia planów rodzicielskich, które umożliwiają rodzicom określenie podstawowych aspektów życia swoich dzieci i wprowadzenia możliwości dla dzieci do wniosku o dokonanie przeglądu ustaleń, które ich bezpośredni dotyczą, w szczególności miejsca zamieszkania;
   12. wprowadzenie płatnego urlopu rodzicielskiego dostępnego dla ojców, z preferencją do modelu niezbywalnego okresu urlopowego

— koniec —

Rezolucja podjęta przez zgromadzenie parlamentarne Rady Europy to zbiorowa uchwała, deklaracja powzięta w wyniku obrad, nie posiada przymiotu wiążącego wobec organów państwowych, a a jedynie stwarza możliwość politycznego nacisku na jej adresatów. W tym wypadku na państwa członkowskie Rady Europy.

O rezolucję zabiegali członkowie nieformalnego zrzeszenia Koliber. Inicjatywa podjęcia rezolucji wyszła od deputowanej Françoise Hetto-Gaasch (Luksemburg) oraz członków platformy Koliber, zrzeszającej organizacje promujące prawa dziecka, wspólną opiekę i równość kobiet i mężczyzn w stosunkach rodzinnych. Platformę Koliber reprezentował Vittorio Vezzetti, który rozpoczął zabiegi w celu naświetlenia problemu Radzie Europy blisko dwa lata temu. W wyniku współpracy z ekspertami powstała monografia dokumentująca problem małoletnich mieszkańców Europy. Po raz pierwszy zaprezentowana na jednej z komisji Rady Europy. Jej głównym przesłaniem był fakt iż ponad dziesięć milionów nieletnich mieszkańców Europy może być dotknięte negatywnymi konsekwencjami dla ich rozwoju na skutek sytuacji rozwodu rodziców. Stowarzyszenie Tata Dzieciom z Krakowa jest jednym z członków nieformalnej platformy Koliber.

Orginalny dokument (ang.): Resolution 2079 (2015) , Equality and shared parental responsibility: the role of fathers 

Download (PDF, 57KB)